Reddi Miras Nasıl Yapılır?
Bilindiği üzere miras bırakana ait bütün haklar, malvarlıkları ve borçlar ölümden sonra mirasçılara intikal etmektedir. Herhangi bir nedenle mirasçılardan birisi ya da tamamı reddi miras diğer bir ifade ile mirasın reddi yoluna başvurabilmektedir. (Mirasın gerçek reddi)
Uygulamada genellikle mirasın reddi, miras bırakanın borca batık olması durumunda başvurulan bir hukuki yoldur. Diğer hukuki işlemlerde olduğu (mirasın hükmen reddi) gibi reddi miras süresi içerisinde yapılması gereken bir işlemdir. Reddi miras ücreti, reddi miras dilekçesi, reddi miras ne zaman yapılır ve reddi mirasta yetkili mahkeme ile görevli mahkeme hakkında bilgi vermeden önce doğurmuş olduğu hukuki sonuçlar dikkate alınarak, mirasın hükmen reddi ve mirasın gerçek reddi olmak üzere reddi miras türleri hakkında bilgi vermek gerekecektir.
Öncelikle Türk Medeni Kanunu ve miras hukukunu dikkate alarak reddi miras nedir? Sorusuna cevap verelim.
Reddi Miras Nedir?
Türk Medeni Kanunumuzun 605 ve devamı maddelerine göre mirasın reddi iki farklı şekilde gerçekleşmektedir. Bunlardan ilki mirasın gerçek reddi diğeri ise mirasın hükmen reddidir. Her iki durumda da mirasçılar açısından benzer hukuki sonuçlar doğmuş olsa da, özellikle mirasın reddi süresi, miras reddinin nasıl yapılacağı konusunda farklı hukuki işlemlere tabi olmaları nedeniyle ayrı ayrı incelenmelerinde fayda vardır.
Mirasın Gerçek Reddi
Reddi miras nedir? Sorusuna karşılık olarak verilen cevap genellikle mirasın gerçek reddi tanımına uymaktadır. En kısa tanımı ile mirasın gerçek reddi, mirasçının mirasın reddinde yetkili mahkemeye kendisinin başvurusuyla mirası reddetmesidir.
Mirasın gerçek reddi durumunda yazımızın ilerleyen bölümlerinde detaylı olarak değineceğimiz reddi miras süresi önemli bir yere sahiptir. Bu şekilde mirasın gerçek reddi ile, mirasçının miras bırakandan önce vefat etmiş olduğu şeklindeki hukuki sonuçlar doğmaktadır. Reddedilen mirasın bu durumda mirasçının alt soyuna geçmesi mümkündür. Örneğin babasında kalan mirasın, yasal mirasçısı olan çocuğu tarafından reddedilmesi durumunda, söz konusu miras hakkı mirasçının çocuklarına geçmektedir.
Diğer bir ifade ile, dedenin mirasının bu şekilde torunlarına geçmesi mümkündür. Mirasın reddi süresi mirasçı olunduğunun öğrenilmesinden itibaren 3 aydır. Reddi miras yapmak isteyen mirasçı, reddi miras süresi içerisinde, reddi miras dilekçesi ile birlikte reddi mirasta yetkili mahkemeye başvurması gerekmektedir. Mirasın reddinin kayıtsız ve koşulsuz olması zorunludur. Örneğin mirasın reddi yoluna başvurmaki isteyen mirasçının, ölenin borçlarını kabul etmeyerek mal varlıklarını kabul etmek gibi bir talebi yerine getirilmeyecektir.
Mirasın Hükmen Reddi
Mirasın hükmen reddi ise Medeni Kanunumuzun 605/2 maddesinde düzenlenmiştir. Mirasın gerçek reddine göre daha farklı usul ve esaslara tabidir. Örneğin mirasın hükmen reddi konusunda herhangi bir reddi miras süresi bulunmamaktadır. Ancak mirasın hükmen reddi gerçekleşmesinin en önemli koşulu miras bırakana ait malvarlıklarının borçlarını karşılamaya yetmiyor olmasıdır. Bu durum genellikle aciz vesikası ile tespit edilmektedir.
Reddi Miras Süresi
Genel olarak reddi miras süresi 3 aydır. Mirasın gerçek reddi durumunda geçerli olan bu süre kişinin mirasçı olduğunu öğrenmesinden itibaren işlemeye başlamaktadır. Aynı şekilde vasiyetname ile atanan mirasçılık durumunda, vasiyetnamenin ilgiliye tebliği ile bu üç aylık süre işlemeye başlar.
Reddi Miras Süresinin Kaçırılması
Reddi miras süresi herhangi bir sebeple kaçırılması halinde mirasçı söz konusu mirası kayıtsız ve şartsız olarak kabul etmiş sonucu doğmaktadır. Herhangi bir sebeple mirasın reddi süresi kaçırılmış olması halinde bu konuda önemli bir sebebin varlığının kanıtlanması koşulu ile reddi mirasta yetkili mahkeme aracılığı ile ek süre talebinde bulunulması mümkündür.
Önemli sebeplerin varlığı konusunda takdir Sulh Hukuk Mahkemesindedir. Bu nedenle mirasın gerçek reddi durumunda reddi miras ne zaman yapılır konusu önemli bir yere sahiptir.
Reddi Mirasın Hukuki Sonuçları
Mirasın reddi hukuki bir işlem olması nedeniyle gerek mirasçılar için, gerekse üçüncü kişi olarak nitelendirebileceğimiz alacaklılar için ir takım hukuki sonuçlar doğurmaktadır. Mirasçıların tamamının mirasın reddi yapması veya mirasın gerçek reddi ile mirasın hükmen reddi gibi durumlara göre reddi mirasın hukuki sonuçları da değişiklik gösterir.
Uygulamada sık şekilde uyuşmazlık konusu olan mirasın reddinin hukuki sonuçlarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
Mirasçılardan Sadece Birisi Tarafından Yapılan Reddi Miras
Genellikle mirasın gerçek reddi durumlarında söz konusu olmaktadır. Mirasın sadece bir mirasçı ya da mirasçıların tamamı olmayacak şekilde birden fazla mirasçı tarafından mirasın reddi söz konusu olduğunda yazımızın başında da belirttiğimiz gibi reddedilen miras, mirasın reddi yapan mirasçının alt soyları var ise onlara intikal etmektedir.
Bu durumun tek istisnası atanmış mirasçı söz konusu olduğu durumlardır. Mirasın reddinin atanmış mirasçı tarafından yapılması durumunda ise reddedilen miras diğer mirasçılara eşit olarak dağıtılmaktadır.
Mirasçıların Tamamı Tarafından Yapılan Mirasın Reddi
Mirasın reddinin en yakın mirasçıların tamamı tarafından yapılması durumunda, miras bırakanın mal varlıkları iflas hükümlerine göre tavsiye edilmektedir. Bu konuda yetkili mahkeme yine reddi mirasta yetkili mahkeme olan Sulh Hukuk Mahkemesidir.
Sulh Hukuk Mahkemesince yapılan tavsiye işleminden sonra arta kalan herhangi bir değer bulunması halinde ise kalan değerler reddi miras yapılmamış gibi hak sahiplerine verilmektedir.
Alt Soyun Tamamının Yapmış Olduğu Mirasın Reddi
Eş ve çocuklardan oluşan mirasçılık durumunda ise alt soy yani çocuklar tarafından mirasın reddi yapılması halinde bu durumda alt soyun reddetmiş oldukları bütün değerler sağ kalan eşe geçmektedir. (TMK 613)
Sonra Gelen Mirasçılar Lehine Mirasın Reddi
Mirasın reddi yapan mirasçıların kendilerinden sonra gelen herhangi bir mirasçı bulunması halinde kendilerine intikal edecek olan mirası kabul edip etmeyeceklerinin sorulması reddi mirasta yetkili mahkemeden talep etmeleri mümkündür. Ancak bu talebin tavsiyeden önce yapılması zorunludur. Bu konuda ilgilileri gerekli bildirimin yapılmasından sonra, sonra gelen mirasçılar tarafından 1 aylık süre içerisinde mirasın kabul edildiğinin belirtilmemesi durumunda sonradan gelen mirasçılarında söz konusu mirası reddetmiş oldukları kabul edilir.
Sonra gelen mirasçılar tarafından kendilerine tanınmış süre içerisinde mirasın kabul edilmemesi halinde ise Türk Medeni Kanunun 612. Maddesindeki hükümlere göre, reddi mirasta yetkili mahkeme tarafından tavsiye işlemi yapılmaktadır. Yine tavsiyeden sonra arta kalan değerlerin bulunması halinde, bu değerler önce gelen mirasçılara verilmektedir.
Mirasın Reddi Durumunda Alacaklıların Durumu
Türk Medeni Kanunumuz mirasın reddi durumunda alacaklıların korunması amacıyla da bir takım hükümlere yer vermiştir. Medeni Kanunumuzun 617 maddesine göre mirasçının malvarlığının borcuna yetmemesi ve mirasçının alacaklılarına zarar vermek amacı ile mirası reddetmiş olmaı halinde; alacaklılar tarafından kendilerine bu konuda herhangi bir güvence verilmemiş olması halinde reddi mirasın iptali için dava açılması mümkündür bu duruda miras reddinin iptali için dava açması süresi ret tarihinden itibaren 6 aydır.
Reddi mirasta yetkili mahkeme tarafından, mirasın reddinin iptaline karar verilmesi durumunda, mirasın tavsiye işlemi yapılmaktadır. Bu duruma alacaklıların birden fazla olması halinde, miras reddinin iptali konusunda ilk olarak dava açan alacaklılardan başlanmak üzere, alacaklıların borçları ödenir. Yapılan tavsiye işleminden sonra arta kalan değerlerin bulunması halinde, mirasın reddinin geçerli olduğu durumlardaki hükümlere göre arta kalan değerler diğer mirasçılara verilmektedir. Miras reddinin iptali konusunda açılacak olan davalarda ise görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.
Mirasın Reddi Konusunda Yargıtay Kararları
1. Davalı Aksaray Vergi Dairesi Müdürlüğü adına Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; bu dava sonucu vergilerin tahsil edilmemesinden kaynaklanan bir hazine zararı ortaya çıkacağını, yerel mahkemenin eksik ve yetersiz inceleme sonucu hüküm kurduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı …Ş vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece verilen kararın yerinde olmadığını, yerel mahkeme dosyasına sunulan ve hükme esas alınan bilirkişi raporunun taşınmazların gerçek değerini yansıtmadığını, taşınmazların konumu ve niteliği dikkate alındığında belirlenen miktardan çok daha fazla olduğunu belirtmiştir.
3. Davalı … Başkanlığı vekili ise istinaf dilekçesinde özetle; davanın 3 aylık yasal sürede açılmadığını, davacı taraf müvekkili olan kuruma karşı dava açmış ise de huzurdaki davayı açmada hukuki bir yararı olmadığını, kurumun taraf sıfatının mevcut olmadığını ve davalı sıfatı bulunmadığını, bu nedenle tarafa yöneltilecek bir husumet olmadığından davanın husumet eksikliği nedeniyle reddi gerektiğini, muris …’in 25.10.2019 tarihli SGK yazısı ile Kuruma Prim ve Gecikme Zammı Borcu 198.300,00TL bulunduğunu, mahkemenin vermiş olduğu karar ile müvekkili olan kurumun alacağını tahsil edebilmesinin olanaksız hale geldiğini belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 10.10.2022 tarihli ve 2022/1364 Esas, 2022/1664 Karar sayılı kararı ile; “…murisin terekesinin tespiti için İlk Derece Mahkemesince yapılan araştırma itibariyle murisin terekesinin pasifinin aktifinden açıkça fazla olduğu, bu nedenle terekesinin borca batık olduğu dosya kapsamından anlaşılmakla İlk Derece Mahkemesince TMK’nın 605/2 nci maddesindeki şartların gerçekleştiği benimsenerek mirasın hükmen reddine karar vermiş olmasının yerinde olduğu…” gerekçesiyle davalı vekillerinin istinaf taleplerinin ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir. [1]
Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin, 12.02.2024 tarih, 2022/7273 esas ve 2024/736 sayılı kararı
Görüldüğü gibi Yargıtay ilgili Hukuk dairesi aktif ve pasiflerin tespitedilmesi soncu borca batık olduğu anlaşılan miras bırakanın, mirasçıları tarafından yapılan mirasın reddinin iptali konusunda açılan davada, mirasçının borca batık olduğunun tespit edilmesi nedeniyle davanın reddine karar vermiştir.
Reddi Miras Nasıl Yapılır?
Mirasın reddi aşağıda bir örneği bulunan mirasın reddi dilekçesi ile birlikte ve dilekçe ekine, ölüm belgesi, nüfus kayıt örneği ve veraset ilamı (mirasçılık belgesi) belgeler eklenerek reddi mirasta yetkili mahkemeye müracaat edilerek yapılması mümkündür.
Reddi Mirasta Yetkili Mahkeme
Reddi mirasta yetkili mahkeme miras bırakanın ölümden önce son olarak ikamet etmiş olduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesidir. Ölene ait son ikamet adresinin tespit edilememiş olması halinde ise, yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesidir. Mirasın reddinin iptali konusunda alacaklılar tarafından açılacak olan davalarda ise görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.
Mirasın Reddedilmesi Halinde Ne Olur?
Mirasın reddedilmesi halinde tüm mirasçıların reddetmesi veya sadece bir mirasçının reddetmesi durumuna göre değişiklik gösterir. Mirasın sadece bir mirasçı tarafından reddedilmesi durumunda kendisinden sonra gelen alt soyları bulunması halinde miras bu kişilere geçmektedir. Ret talebinde bulunan kişinin alt soyunun bulunmaması halinde ise mirasın reddi yoluna başvurmayan diğer mirasçılara miras hakkı geçmektedir.
Mirasın reddinin tüm mirasçılar tarafından yapılmaı halinde ise Sulh Hukuk Hakimliği tarafından tasviye işlemi yapılarak arta kalan değerlerin bulunması halinde bu değerler ilgili mirasçılara dağıtılmaktadır.
Reddi Miras Dilekçesi
NÖBETÇİ SULH HUKUK MAHKEMESİ’NE
Davacı : Ad-Soyad, Tc Kimlik No
Adres : ….
Vekili : ….
Adres : …
Davalı : Hasımsız
Dava Konusu : Mirasın Reddi
AÇIKLAMALAR :
Ekli nüfus kayıt örneği, nüfus kayıt örneğinden de anlaşılacağı üzere müvekkilim …… tarihinde vefat eden ……’ın oğludur. Müvekkilimin babası dilekçe ekinde bulunan ölüm belgesinden de anlaşılacağı üzere …… tarihinde kalp krizi sonucu vefat etmiştir. Yapmış olduğumuz araştırmalar neticesinde mirasın bırakanın borçlu durumda olduğu tarafımızca tespit edilmiştir.
Miras bırakanın malvarlıklarının borçlarını karşılayamayacağını düşündüğümüzden ölüm tarihinden itibaren işlemeye başlayan 3 aylık yasal süre içerisinde müvekkilim tarafından mirasın reddi talebinde bulunma zorunluluğu doğmuştur.
Netice ve Talep : Yukarıda açıklamış olduğumuz nedenlerden dolayı müvekkilim adına kayıtsız ve şartsız olmak üzere Türk Medeni Kanunumuzun 606 ve devamı maddeleri uyarınca ölen …..’a ait tüm mirası reddediyoruz.
Bu nedenle sunmuş olduğumuz gerekçelerin ve delillerin değerlendirilerek talebimiz yönünde mirasın reddi kararının verilmesini arz ve talep ederiz. (Tarih) (İsim Soy İsim – İmza)
Sık Sorulan Sorular
Reddi Miras Ücreti
Reddi miras ücreti her yıl düzenli olarak değişen yargı harçlarına göre değişiklik göstermektedir. 2024 yılı için mahkeme harcı, başvurma harcı ve diğer yargılama giderleri ile birlikte reddi miras ücreti harç ve masrafları 1.500 TL civarında olabilmektedir. Bu miktarlara vekil ile açılacak olan davalarda vekalet ücreti dahil değildir. Vekil vasıtasıyla açılacak olan davalarda ise avukatlık asgari ücret tarifesi uygulanmaktadır. (2024 yılı için avukatlık asgari ücret tablosu)
Mirasın Reddi Ne Zaman Yapılır?
Mirasın reddi süresi içerisinde yapılması gereken bir işlemdir. Kişinin mirasçı olduğunu öğrenmesinden itibaren 3 aylık süre içerisinde mirasın reddi konusunda yetkili ve görevli mahkemeye mirasın reddi dilekçesi ile başvuru yapılmalıdır.
Kardeşlerden Biri Reddi Miras Yaparsa Ne Olur?
Kardeşlerden biri mirasın reddi yapması halinde alt soyu bulunması halinde bu miras hakkı alt soyuna geçmektedir. Altsoyu bulunmaması halinde ise miras, diğer miras mirasçılar arasında paylaştırılmaktadır.
Mirasın Reddi Süresi Ne Kadardır?
Mirasın reddi süresi 3 aydır. Bu süre miras bırakanın ölümü ile başlamaktadır. İlgilinin vasiyetname gereği mirasçı olması durumunda ise, vasiyetnamenin kendisine tebliğinden itibaren 3 aylık süre işlemeye başlamaktadır. Geçerli sebeplerin varlığı halinde mirasın reddi konusunda yetkili mahkemeye başvuru yapılarak bu sürenin uzatılması talep edilebilmektedir.
Reddi Miras Yapan Kişiye İcra Gelir Mi?
Mirasın reddi yoluna başvuran kişiye icra gelmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır. Ancak öncelikle alacaklının 6 aylık süre içerisinde reddi mirasın iptali konusunda dava açması gerekmektedir.
Miras Reddi Noter Aracılığı İle Yapılabilir Mi?
Mirasın reddi konusunda karar vermede görevli ve yetkili mahkemeler Sulh Hukuk Mahkemeleridir. Bu nedenle noter aracılığı ile mirasın reddi yapılması mümkün değildir.
Reddi Mirasın İptali
Mirasın reddi durumunda alacaklıların durumu başlığında belirttiğimiz koşulların gerçekleşmesi halinde reddi mirasın iptali mümkündür. Ret talebinde bulunabilmek için ret tarihinden itibaren işleyecek olan 6 aylık süre içerisinde mahkemeye (Asliye Hukuk Mahkemesi) başvurmak gerekmektedir.
[1] Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin, 12.02.2024 tarih, 2022/7273 esas ve 2024/736 sayılı kararı
