İşe İade Davası Nasıl Açılır?

İşe iade davası, çalışanın geçerli bir fesih nedenine dayandırılmaksızın iş akdi feshedilen çalışan tarafından işe iadesinin talep edildiği davalardır. Genellikle işe iade davalarına keyfi işten çıkarmalar konu olmaktadır.

Çalışan ve işveren arasındaki ilişkilerin düzenlenmiş olduğu 4857 sayılı İş Kanununun 18 ve devamı maddelerinde iş akdinin feshi konusunda usul ve esaslar düzenlenmiştir. Burada düzenlenmiş hükümlere aykırı şekilde yapılacak bir iş akdinin feshi, işe iade davasının konusunu oluşturmaktadır. Buna göre;

“İşçi sayısının otuz veya daha fazla olduğu iş yerlerinde, çalışanın kıdeminin en az 6 ay olması durumunda çalışanın işten çıkarılması haklı bir sebebe dayandırılmalıdır. Altı aylık bu kıdem süresi şartı yer altında çalışan işçiler için aranmamaktadır. “

İşe İade Davası Hangi Şartlarda Açılır?

İş Mahkemeleri ve diğer hukuk mahkemelerinde açılacak bir çok davada olduğu gibi işe iade davalarının da bir takım şartları vardır. Buna göre işe iade dava şartlarını aşağıdaki gibi sıralamamız mümkündür.

1. İş akdine son verilen iş yerinde 30 veya daha fazla kişinin çalışıyor olması gerekir.
2. İş akdi sonlandırılan işçi en az 6 aylık kıdeme sahip olmalıdır.
3. İş sözleşmesi belirsiz süreli olmalıdır.
4. İşçinin kendisi istifa etmiş olmamalıdır.
5. Fesih işleminin yasada düzenlenmiş fesih nedenleri dışında bir nedene bağlı olarak gerçekleştirilmemiş olması gerekir.
6. Son olarak belirtmek istediğimiz işe iade dava şartı ise arabuluculuktur. İşe iade davası açılmadan önce arabuluculuğa başvuru şartı vardır. Bu eksikliğin giderilmemesi ile açılacak olan davaların reddedilmesi mümkündür.

Haklı Fesih Nedenleri

İşe iade davasının en önemli şartı gerçekleşen fesih işleminin haklı bir sebebe dayanmıyor olmasıdır. Bu nedenle 4857 sayılı yasada düzenlenmiş haklı fesih nedenleri hakkında da kısaca bilgi vermek yerinde olacaktır. 4857 sayılı yasanın 25. Maddesinde haklı fesih nedenleri düzenlenmiştir.

1. İşçinin kendi kusur ve ihmali ile ardarda 3 iş günü süre ile devamsızlık yapmak. Ya da 1 ay içerisinde yine benzer şekilde toplam 5 gün devamsızlık yapmak
2. İşçide meydana gelen hastalığın, bu iş yerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun sağlık raporu ile tespit edilmiş olması,
3. İş sözleşmesinin düzenlenmesi sırasında gerçeğe aykırı bilgiler vermek
4. Çalışanın işverene veya aile üyelerine karşı şeref, namus ve itibarına dokunacak şekilde sözler söylemesi ile işveren hakkında asılsız ihbarda bulunulması
5. Çalışanın iş yerindeki başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması,
6. İş yerinde hırsızlık yapmak, iş verene karşı güveni kötüye kullanmak veya iş yerinin meslek sırlarını ifşa etmek
7. Yedi gün ve daha fazla hapis cezası ile cezalandırılmak ya da ertelenmesi mümkün olmayan bir suç işlemek,
8. Görevini yapmamakta ısrar etmek

Gibi hal ve hareketler iş kanunu kapsamında haklı fesih nedenleri arasında sayılmıştır.

İşe İade Davasında Arabuluculuk

Son yapılan değişiklikler ile özel hukuku ilgilendiren bir çok alanda arabuluculuk şartı getirilmiştir. Bunlardan birisi de işe iade davalarıdır. Dava açılmadan önce mutlaka arabuluculuk müessesine başvurmak gerekir. Bu şekilde dava şartı yerine getirilmeksizin açılacak olan davaların reddedilme ihtimali oldukça yüksektir.

İşe İade Davası Nasıl Açılır?

Yukarıda belirtmiş olduğumuz haklı fesih nedenleri dışında kalan işten çıkarmalar için diğer işe iade dava şartlarının da gerçekleşmesi ile işe iade için dava açılmaktadır. Ancak öncelikle bu konuda arabuluculuğa başvurulmalıdır. Arabuluculuk görüşmeleri sonrasında çalışan ve işveren arasında herhangi bir uzlaşmaya varılamaması halinde dava açma yoluna gidilmelidir.

Burada dikkat edilmesi gereken en önümle husus fesih bildiriminin yapılmasından itibaren 1 aylık süre içerisinde arabuluculuğa başvurulmalıdır. Burada herhangi bir sonuç alınamaması halinde ise 2 haftalık süre içerisinde işe iade davası açılmalıdır.

İşe iade davalarında görevli mahkemeler iş mahkemeleridir. Bu konuda yetkili mahkeme ise iş yerinin bulunduğu yer mahkemesi veya davalının (işveren) ikamet etmiş olduğu yer mahkemesidir.

İşe İade Davasında Süreler

• Fesih bildiriminin yapılmasından itibaren 1 aylık süre zarfında çalışanın arabuluculuğa başvurması gerekir.
• Arabuluculuk sonrasında taraflar arasında bu konuda bur uzlaşı sağlanamaması halinde arabuluculuk raporunun düzenlendiği tarihten itibaren 2 haftalık sürede işe iade davası açılmalıdır.
• İşe iade dava şartlarından olan 6 aylık kıdem süresinin hesaplanmasında çalışanın fiili olarak işe başladığı ve fesih bildiriminin yapıldığı tarihler dikkate alınmaktadır.
• İşe iade davalarında çalışan lehine karar verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi ile beraber çalışan 10 günlük süre içerisinde işverene müracaat ederek işe başlatılmasını talep etmelidir. Bu süre hak düşürücü bir süre olduğu için oldukça dikkat edilmesi gerekir.

İşe İade Davası Kazanılırsa Ne Olur?

İşe iade davasının sonuçları davanın reddedilmesi veya davanın kabul edilmesine göre değişiklik gösterir. Davanın reddedilmesi halinde çalışanın istinaf kanun yoluna başvurması mümkündür.

Ancak işe iade davalarının kabul edilmesi yani fesih işleminin geçerli olmadığı kanaatine varılması halinde ise genellikle aşağıdaki durumlarla ile karşılaşılmaktadır.

İşe İade Davasının Kabulü

İşe iade davalarının konusunu geçersiz fesih oluşturması nedeniyle yapılan yargılama sonrasında işe iade kararı verilmesi ile işverenin bildirmiş olduğu fesih nedenlerinin de geçerli olmadığı sonucuna varılmaktadır. Bu durumda, bu kararın kesinleşmesinden sonra çalışan 10 günlük süre zarfında işverene başvurarak işe iadesini talep etmelidir. İşverenin ise 30 günlük süre içerisinde çalışana hak etmiş olduğu tazminatları ödeyerek işçiyi işe başlatması gerekir.

Çalışanın işe başlatılmasından sonra işveren, fesih işleminin gerçekleşmesinden önceki tüm haklarını işçiye vermekle yükümlüdür.

İşe İade Kararına Rağmen İşçinin İşe Başlatılmaması

İşe iade davasının işçi lehine sonuçlanması yani işe iade kararı verilmesine rağmen belirtilen süre zarfında işe başlatılması yapılmaması durumunda, işveren mahkemenin takdir etmiş olduğu genellikle 4 – 8 brüt maaş kadar tazminat ödeyecektir.

Boşta Geçen Süre Tazminatı

Boşta geçen süre tazminatı, işçinin fesih bildiriminden sonra çalıştırılmadığı ve maaş alamadığı süreleri ifade etmektedir. En çok 4 aya kadar olan süre içerisinde işveren çalışana boşta geçen süre tazminatı ödemekle yükümlüdür.

Sık Sorulan Sorular